Wady zgryzu: dlaczego należy je leczyć?
Wady zgryzu powszechnie utożsamiane są z leczeniem ortodontycznym, mającym na celu jedynie poprawę estetyki uzębienia. Jest to jednak opinia obiegowa, zawierająca tylko część prawdy. Wynika ona z faktu, że większość pacjentów zaczyna leczenie wad zgryzu z powodów estetycznych. W rzeczywistości leczenie to jest procesem wieloetapowym, długotrwałym i mogący objąć kilka dyscyplin medycyny.
Nie skupia się też wyłącznie na kwestiach estetycznych uzębienia, lecz ma na celu także eliminację czynników przyczyniających się do rozwoju innych chorób i schorzeń. Dlaczego należy leczyć wady zgryzu? Nieleczone wady prowadzą na przykład do wad wymowy, nieprawidłowego ustawienia stawów skroniowo-żuchwowych (bólów szczęki i żuchwy), powodują trudności gastryczne (w trawieniu niewłaściwie przeżutego jedzenia) czy nawet… bóle kręgosłupa.
Wady zgryzu wpływają również na pogorszenie się ogólnego stanu zdrowia jamy ustnej: pojawiają się uszkodzenia błony śluzowej wyściełającej jamę, zęby mają większą skłonność do uszkodzeń, ścierania się, pękania, cierpiący z powodu takich wad pacjent jest też bardziej podatny w dalszej perspektywie m.in. na rozchwianie zębów i w rezultacie – chorób przyzębia, np. paradontozy, recesji dziąseł i zaniku kości szczęki oraz żuchwy. Ponadto wskutek nieleczenia wad zgryzu istotnie wzrasta ryzyko wystąpienia szeregu chorób ogólnoustrojowych, w tym chorób układu oddechowego, udaru i zawału serca.
Rodzaje wad zgryzu
Najprościej rzecz biorąc, wady zgryzu są wadami kontaktów zębowych. Mogą mieć pochodzenie genetyczne, wynikać z niewłaściwego rozwoju dziecka w okresie płodowym i wczesnodziecięcym, przebytych chorób, braków w diecie, jak również powstać wskutek parafunkcji, zbyt wczesnej utraty części uzębienia, niewłaściwie prowadzonego leczenia stomatologicznego, być następstwem bruksizmu itd. Etiologia wad zgryzu jest naprawdę szeroka. A jakie są ich rodzaje?
Wady zgryzu dzielimy pod względem ułożenia zębów szczęki wobec żuchwy. Wyróżniamy wady poprzeczne, wady przednio-tylne i wady pionowe. Są to:
- tyłozgryz – przesunięcie żuchwy do tyłu wobec szczęki,
- przodozgryz – wada odwrotna do tyłozgryzu – żuchwa jest nader wysunięta do przodu,
- tyłożuchwie – zachamowanie doprzedniego wzrostu żuchwy – wada rozwojowa,
- przodożuchwie – nadmierne doprzednie wzrastanie żuchwy wobec szczęki – wada rozwojowa,
- zgryz krzyżowy – odwrotne zachodzenie zębów dolnych na górne,
- boczne przemieszczenie żuchwy – wertykalne przemieszczenie żuchwy wobec szczęki, prawo- lub lewostronne,
- zgryz otwarty – brak kontaktu między przednimi zębami żuchwy i szczęki,
- zgryz głęboki – nadmierne zachodzenie siekaczy szczęki na siekacze żuchwowe,
- stłoczenie zębów – brak miejsca między zębami powoduje ich skręcanie lub wykrzywianie,
- szparowatość – niestykanie się zębów z powodu nadmiaru miejsca.